دوران کرونا، سازگاری و خلاقیتِ مختص بحران

قرن ۲۱ همراه بود با شکوفایی تصاعدی ایده‌های عرصه تکنولوژی و تولد شرکت‌های نوآور در این حوزه. تمام روزمرگی‌های جوامع با تکنولوژی درهم آمیخت و اینترنت تبدیل شد به یک زنجیر اتصال ناگسستنی .

شرکت‌هایی که با تکنولوژی سازگاری یافتند موفق شدند، و آنان که تاخیر کردند از قافله جا ماندند. آمازون‌ها و تسلاها تمام تمرکز خود را بر روی ابزارهای تکنولوژی قرار دادند و به بالاترین رده‌های موفقیت اقتصادی صعود کردند.

پزشکی نیز بر تنه‌ی قدرت‌مند و قابل اطمینان تکنولوژی تکیه کرده، افق‌های جدیدی در درمان بیماری‌های مختلف به خود می‌دید. تا اینکه در زمستان ۲۰۱۹ شایعه‌های اولیه یک بیماری عفونی شبیه سرماخوردگی به حقیقت تبدیل شدند و انسان‌ها دوباره غافلگیر شدند.

این‌بار اما، برخلاف آنفلانزای اسپانیایی، پشتمان به پیشرفت‌های اخیرمان گرم بود و احساس می‌کردیم خیلی زود می‌توانیم از این همه‌گیری خارج شویم. اکنون بیشتر از دو سال از شیوع کرونا می‌گذرد و هنوز روزنه‌ی گویایی به اتمام آن نمی‌بینیم، چه بسا مطمئن شدیم که برای همیشه با ما خواهد ماند.

تا به امروز، ویروس‌ کرونا جان‌های زیادی را گرفته است و خسارات روانی شدیدی به بازماندگان و شاهدان ماجرایش وارد کرده است. با این وجود، در ادامه بیشتر به تاثیرات مخرب آن بر کسب و کار و راه‌های نوآورانه برون رفت از آن می‌پردازیم.

مثال‌هایی عینی از خلاقیت تجارت‌ها میزنیم و بیشتر به این حقیقت می‌پردازیم که نوآوری قوی‌ترین ابزار در مواجه با غافلگیری‌هایی این‌چنین است.

از زمان آغاز همه‌‌گیری کرونا، شرکت آمازون رشد‌های تا ۲۰۰ درصد را در کسب و کار خود دیده است. آنچه بسیاری از تجارت‌های خرد و کلان را به ورطه نابودی کشاند، آمازون و شرکت‌های انگشت شماری از این دست را تا عرش بالا کشید.

در هجوم موج‌های بلند در دریای خروشان، موج‌سوارانی که توان سازگاری ندارند و نمی‌توانند در لحظه خود را با شرایط وفق دهند، غرق خواهند شد. آمازون نمی‌دانست که قرار است همه‌گیری رخ دهد، ولی می‌دانست که در هر فاجعه‌ای، فرصتی، هرچند پنهان، برای رشد وجود دارد.

تنها در ۶ ماهه اول ۲۰۲۰، درآمدهای آمازون تا ۷۰ درصد افزایش یافت. به تحقیق نیویورک تایمز، آمازون، در دوران کرونا، بیشتر از ۲۲۰ درصد افزایش سود خالص داشته است.

مدیران آمازون، وقتی شرایط همه‌گیری را بررسی کردند، دریافتند که بیماری و خانه‌نشین شدن مردم به دلیل محدودیت‌ها بهترین فرصت برای رشد است. انبارهای جدید ساخته شد و نیروهای جدید استخدام شدند. ریسک‌های مالی بزرگ، در ابتدای همه‌گیری و وقتی شرکت‌های دیگر به انزوای تجاری و مالی فرو می‌رفتند، انجام شد. آمازون ایده‌ای در سر داشت و به منظور پیگیری آن در زمان کوتاهی تحقیقات میدانیش را انجام داد، تیم‌های متخصص را گردآورد، و بودجه عظیمی را صرف ایده خود کرد.

شاید فکر کنید که محدودیت‌ها و در خانه ماندن‌ها کمک زیادی به ایده‌پردازی و اعتماد به بازگشت سرمایه آمازون کرده است. حق با شماست، ولی تجارت‌های آنلاین دیگری چون والمارت هم بودند که هم قدرتش را داشتند و هم شرایط یکسان، ولی بسیار ضعیف‌تر عمل کردند؛ آنها در هیبت فاجعه ماندند، ریسک بزرگی نکردند و ایده‌هایشان را محافظه‌کارانه ترمیم کردند.

شرکت تسلا، بر خلاف آمازون و شرکت‌های فروش آنلاین، کسب و کارش منحصر به فرد و مختص فروش خودروهایش است. تسلا نیز در این دوره سود چند برابری کرد. معمار آن، ایلان ماسک، چندین شرکت با فعالیت‌های مختلف را مدیریت می‌کرد و هرگز تحت تاثیر نابود کننده بحران همه‌گیری قرار نگرفت.

ایلان ماسک پدر ایده پردازی نوین در سازمان‌های نوآور است. او از هیچ ایده خلاقانه و نابی بی احتیاط رد نمی‌شود. شرکت اسپیس‌ایکس او در ابتدا یک تخیل مختص فیلم‌های هالیوودی بود. کسی باور نداشت روزی ناسا با او قرارداد فضایی امضا می‌کند. اسپیس‌ایکس ایده فرستادن مسافر به مریخ را در سر می‌پروراند و برای این ایده بهای گزافی می‌پردازد. سفینه‌های زیادی از این شرکت، سفرهای ناموفقی داشتند و دلارهای زیادی سوخته شد. با این حال، موفققیت‌های اخیر شرکت،  هر کسی را که کوچکترین علاقه‌ای به فضا داشته باشد به وجه می‌آورد.

هیچ کدام از این شرکت‌ها در سیاره‌ای دیگر زندگی نمی‌کردند، وقتی کووید-۱۹ زمین و ساکنانش را در برگرفت. آنها از این جهت متفاوت عمل کردند که آموخته بودند چگونه با شرایط ناگهانی سازگار شوند و ذات نوآور خود را با ترس از شکست جایگزین نکنند.